Sanat ne içindir?

HAYATA DAİR SAÇMALAMACALAR VOL7:

Sanat ne içindir?

Sanat nedir? Nasıl sanatçı olur insan?

Evet, sanat nedir sevgili okur, hiç düşündünüz mü? Sözlük anlamını sormuyorum. Sizin için ne anlam ifade ediyor sanat hiç düşündünüz mü? Biz yine de bir ilkokul alışkanlığı olarak sözlük anlamından başlayalım. “İlkokulun silgi kokan tebeşir lekeli yıllarında” hepimizin kullandığı, kırmızı kaplı büyük sözlüklere göre sanatın anlamı : “Bir duygunun, tasarının ya da güzelliğin anlatımında kullanılan yöntemlerin tümü ya da bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık” Anlam nedir peki? Kime ya da neye göre belirlenir ki anlam? Herkes aynı anlamımı çıkarmalı sözcüklerden? Neyse bu soruları başka bir yazmımızda tartışırız. Biz sanata dönelim. Çok absürt bir örnek vererek başlayalım sanatı anlamaya çalışmaya. Mesela hepimizin hemen hemen her gün tuvalet taşına yaptığı o muhteşem eser, sanat olamaz mı? Tanıma uygun mu hemen bakalım. İçinde duygu var, tasarım desen mükemmel, güzellik belki yok ama o da “göreceli”, ki bu da hepimizin bildiği en klişe laflardan biridir, ve ortaya çıkan kesinlikle üstün yaratıcılık(ben her zaman en çok tuvalette yaratıcı olurum mesela). Alın size sanat. Tüm şartlar uygun bu eylemin ve ortaya çıkan eserin “sanat” olması için. O zaman hepimiz günde en az bir kere sanat icra ediyoruz ama neden bu eserimiz trilyonlar etmiyor ve biz dünyaca ünlü olamıyoruz? Herkes yapıyor o eserden mi diyeceksiniz? Evet ama herkesinki farklı. Herkesin kendine has bir yorumu var. 

Peki bu çok saçma oldu kabul ediyorum. Sanat ne o zaman? Bizi düşündüren, bize keyif veren, bazen hüzün veren, bazen de mutlu eden ama sonuçta bize birşeyler hissettiren, bize iyi ya da kötü birşeyler katan, ufkumuzu genişleten, bakış açısı kazandıran, bize zevk veren şeyler desek sanat için yanlış olur mu? O zaman bir dürüm ustasının yaptığı “çiğ köfte dürüm” de sanat olabilir ya da bir marangozun yaptığı “tahta kapı” da sanat olabilir, bir inşaat ustasının dizdiği “tuğlalar” da sanat olabilir. Evet olabilir. Neden olamasın ki? Sanatı resim, heykel, takı, giyim, müzik, tasarım... gibi alanlara sınırlandıran ne o zaman? Bu alanlarda sınırlı sanatın, öne çıkan sanatçılarını belirleyen kim peki? Mesela, Jacek Yerka,Peregrine Heathcote,Adriano Arlao o kadar çok bilinmezken ,Pablo Picasso, Salvador Dali, Claude Monet'i bu kadar bilinen yapan şey ne? Bu ressamların eserlerinin bu kadar paralar karşılığı satılması neden peki? Sanatı da insanların yapay şekilde değer yükleyerek yarattığı altın gibi yatırım aracı haline getiren ne peki? Van Gogh yaşarken tek tablosu satılmış ve onu da kardeşi almışken, ölünce onu bu kadar ünlendirip, onun tablolarına bu kadar değer biçip, onun için artık anlamı olmayan bu paraları kazanan, bu paralarla onun sanatına değer biçen kimler? Mesela daha güncel bir örnek vereyim. Hafta sonu Ankara Çağdaş Sanatlar Merkezi'nde dolaştığım bir sergide, ismini şu an hatırlamadığım bir ressam, tablolarının altına onlara kendince biçtiği değerlerini yazmış. Bana göre 2.500 TL olan tablo 3.500 Tl olan tablodan çok daha değerli ve anlamlıydı. Bu fiyatlara karar veren kim? O tabloyu yaparken harcadığı zaman ya da boya miktarına, belki de onu yaparken yaktığı sigara sayısı ya da içtiği viskiye göre mi değer biçiyor ki o sanatçı eserine? Sanat ne için sevgili okurlar? Günümüzde ne yazık ki tüccarlara para kazandırmak için sanat. Bir sanatçının eserini ortaya koyarken yaşadığı yoğunluğu insanlarla paylaşmak istemesi gibi bu en doğal isteği ticarete dökenler için değil sanat. En azından Van Gogh yaşarken değeri anlaşılsa ve tablolarına o kadar çok para verilseydi, belki 2 tüp az boya yerdi ve 2 tablo daha fazla bırakırdı sevenlerine. Neden olmasın? Neyse sevgili okurlar, yaratıcılığa ve arkanızda (siz söylenenlere bakmayın güzellik görecelidir) eserler bırakmaya devam. Tanrı hepimizi kabızlıktan korusun.